Wat is animisme?
Animisme, in feite post-expressionisme, is een kunststroming in de Vlaamse schilderkunst uit de jaren dertig en veertig van de 20e eeuw, het zogenaamde “interbellum”. De animisten vormden geen echte school in de Vlaamse schilderkunst, de naam komt van Paul Haesaerts (1901-1974), die in 1942 overeenkomstigheden in het werk van enkele los van elkaar staande kunstenaars opmerkte.
In deze stroming maken de vervormingen en gebruik van aardse kleuren die typisch waren voor het Vlaamse expressionisme plaats voor een eenvoudige en intieme weergave van de werkelijkheid. Op die manier distantiëren de animisten zich van het expressionisme van onder andere Permeke en De Smet en reageren zij tegen de drang naar vervorming van de realiteit. Hun werken getuigen van een poëtische en gevoelig realistische benadering van het onderwerp. Het zich afwenden van het expressionisme gebeurde niet door het over te springen op avant-gardistische stromingen, zoals de abstractie. Het is de mens, met zijn gevoelens, zijn zwaktes en sterktes, die bij hen centraal staat, en die interesse uit zich in rustige, soms ook intieme, taferelen.
Wie behoort tot de animisten?
De animisten zijn een generatie kunstenaars die geboren zijn in het begin van de vorige eeuw en wiens werk vaak onderschat en ondergewaardeerd wordt. Het lot was deze generatie niet gunstig gezind: twee wereldoorlogen doorkruisten hun leven en loopbaan en spelen ongetwijfeld een rol in de miskenning van hun werk. In de jaren dertig werd hun pril artistiek talent geconfronteerd met een economische crisis waardoor het dikwijls wachten was op het eerste succes. Als veertigers, de leeftijd voor hun grote artistieke doorbraak, zaten ze volop verwikkeld in de tweede wereldoorlog. Na de oorlog volgde dan weer de concurrentie met de heropflakkering van abstracte kunst die ontstaan was na de eerste wereldoorlog maar nu volledig doorbrak.
Eén van de belangrijkste vertegenwoordigers was Albert van Dijck (1902-1951), die een aantal jaren teruggetrokken in Schilde in de Kempen leefde, en daar eenvoudige portretten van kinderen maakte.
War Van Overstraeten (1892-1981) schilderde in de omgeving van Brussel landschappen, maar genoot eveneens bekendheid als portretschilder.
Andere grote namen zijn Jules De Sutter (1895-1970), en Hubert Malfait (1891-1971), wiens werk vanaf eind de jaren dertig een intimistische ondertoon krijgt.
En Georges Dheedene?
Ook het werk van Georges Dheedene mag gerust tot deze strekking gerekend worden. Zijn werken passen zowel wat betreft onderwerp als gebruikte techniek perfect in deze stroming. Dheedene is een scherpe observator die naar de mens kijkt en ook naar het gene waar hij mee bezig is, en die dit op poëtische maar ook verfijnd realistische manier weet weer te geven op doek. Van zowel zijn portretten als landschappen gaat een zekere rust, sereniteit uit. Veel van zijn schilderijen geven een intieme kijk op gewone dagelijkse bezigheden, waarbij dikwijls de intieme sfeer benadrukt wordt door de weergave van het decor of de omgeving waarin het gebeuren zich afspeelt.